‘โปรตีน’ สารอาหารที่สำคัญสำหรับผู้สูงอายุในช่วงนี้
‘โปรตีน’ สารอาหารที่สำคัญสำหรับผู้สูงอายุในช่วงนี้
ในปี 2564 นี้ ประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุเต็มรูปแบบ (Aged Society) แล้ว โดยมีการประมาณการว่ามีสัดส่วนผู้สูงอายุในช่วง 60 ปีขึ้นไปถึง 20% ของจำนวนประชากรทั้งหมด หรือไม่น้อยกว่า 13 ล้านคน และยังคาดการไว้ณ์ว่าอีก 20 ปีข้างหน้า หรือในปี 2583 ประเทศไทยจะมีผู้สูงอายุ 20 ล้านคน หรือ 1 ใน 3 ของคนไทยจะเป็นผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุ 80 ปีขึ้นไปจะมีมากถึง 3.5 ล้านคน
จากการคาดการณ์ของกรมอนามัยการเตรียมการเพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุจึงเป็นประเด็นที่สำคัญ เนื่องจากผู้สูงอายุเป็นกลุ่มเสี่ยงด้านปัญหาสุขภาพ
สนใจหัวข้อไหน...คลิกเลย
ทำไมโปรตีนถึงสำคัญกับผู้สูงอายุ
เมื่อผู้สูงอายุร่างกายขาดโปรตีน
โปรตีนคุณภาพดีเหมาะสำหรับผู้สูงอายุ
ประโยชน์ที่ได้รับจากโปรตีนคุณภาพดี
โปรตีนคืออะไร?
โปรตีน (Protein) เป็นสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทำหน้าที่เพิ่มความแข็งแรงให้กับผิวหนัง กระดูกและกล้ามเนื้อ เสริมสร้างและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกายให้กับทุกเพศทุกวัย โดยแหล่งอาหารที่มาโปรตีนได้แก่ เนื้อสัตว์ นม ไข่ ถั่วและธัญพืชต่างๆ ซึ่งร่างกายต้องการโปรตีนเพื่อซ่อมแซมส่วนต่างๆ ในร่างกายประมาณ 40-60 กรัม/วัน หรือมื้อละ 12-20 กรัม
ทำไมโปรตีนถึงสำคัญกับผู้สูงอายุ
โปรตีน (Protein) ที่ความสำคัญต่อผู้สูงอายุอย่างมาก เพราะโปรตีนเป็นสารอาหารที่สำคัญช่วยสร้างกล้ามเนื้อให้แข็งแรง ส่งผลให้กล้ามเนื้อกระชับเพิ่มความแข็งแรงให้กระดูกและช่วยให้การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันดีขึ้นอีกด้วย ผู้สูงอายุควรได้รับโปรตีนอย่างเพียงพอจะช่วยให้ผู้สูงอายุมีพลังงานมากขึ้น ทำให้รู้สึกสดชื่น ช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดคงที่ไม่รู้สึกหิวหรือไม่มีแรง ช่วยให้ผู้สูงอายุควบคุมน้ำหนักได้ดี อีกทั้งทำให้กลไกต่างๆ ในร่างกายของทำงานได้อย่างสมบูรณ์ นอกจากนี้โปรตีนยังช่วยรักษามวลกล้ามเนื้อให้แข็งแรง ป้องกันภาวะกล้ามเนื้อลีบเนื่องจากเอนไซม์ในร่างกายล้วนประกอบไปด้วยโปรตีน
เมื่อผู้สูงอายุร่างกายขาดโปรตีน
สำหรับผู้สูงอายุโดยส่วนใหญ่ ใน 1 วันจะได้รับโปรตีนไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย อาจเป็นเพราะเบื่ออาหารหรือรับประทานแต่อาหารเดิมๆ จนทำให้รู้สึกไม่อยากรับประทานอาหารและรับประทานอาหารได้น้อยลง โดยจะมีผลกระทบตามมาอย่างอ่อนล้า อ่อนพลีย ไม่สดชื่น ไม่มีแรง เพราะส่วนสำคัญในการเคลื่อนไหวร่างกายไม่ใช่แค่กระดูกไขข้อ แต่ยังรวมกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่บังคับให้ร่างกายเคลื่อนไหว ดังนั้นเมื่อผู้สูงอายุไม่ได้รับโปรตีนที่เพียงพออาจทำให้มีปัญหาในการเคลื่อนไหวร่างกาย ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุและบาดเจ็บ หากเกิดการบาดเจ็บร่างกายจะใช้เวลาในการฟื้นฟูร่างกายได้นานกว่าปกติ และเสี่ยงต่อการเกิดโรคอื่นๆ ตามมาอีกด้วย เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคกระดูกและข้อ โรคติดเชื้อ โรคอัลไซเมอร์ เป็นต้น
อีกทั้งผู้สูงอายุที่ขาดโปรตีนมักจะอ้วนได้ง่ายกว่าผู้สูงอายุที่รับประทานโปรตีนอย่างเพียงพอ เนื่องจากโปรตีนมีส่วนช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้สูงอายุให้คงที่ ทำให้ไม่รู้สึกหิวง่าย ช่วยให้ผู้สูงอายุควบคุมการกินและควบคุมน้ำหนักได้
แหล่งอาหารที่มีโปรตีนสูง
1. เนื้อสัตว์ใหญ่
ทั้งเนื้อวัว เนื้อหมู หรือเนื้อแกะเป็นแหล่งโปรตีนที่ให้พลังงานสูง แต่บางครั้งก็มีไขมันและคอเลสเตอรอล การรับประทานเนื้อเหล่านี้จึงควรเลือกที่ไม่ติดและควรรับประทานในขนาดพอประมาณและน้อยครั้ง โดยเนื้อสัตว์ใหญ่ 85 กรัมจะให้สารอาหารโปรตีนประมาณ 22 กรัม
2. เนื้อปลา
แหล่งโปรตีนชั้นดีที่สำหรับผู้สูงอายุ เพราะมีไขมันต่ำ เนื้อนุ่มสามารถย่อยได้ง่าย และมีสารอาหารที่สำคัญต่อผู้สูงอายุ ดังนั้นการรับประทานเนื้อปลาจึงถือว่ามีประโยชน์หลากหลาย โดยผู้สูงอายุควรรับประทานอาหารจากปลาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ครั้งละประมาณ 110 กรัม
3. ไข่
ไข่เป็นโปรตีนที่มีคุณค่าและราคาถูก โดยไข่ไก่ 1 ฟองให้สารอาหารโปรตีนประมาณ 7 กรัม แต่ถ้าใช้เฉพาะไข่ขาว 1 ฟองจะได้โปรตีน 4 กรัม เทียบเท่ากับเนื้อไก่ 40 กรัม ดังนั้น สำหรับคนที่มีน้ำหนักตัว 70 กิโลกรัม จึงต้องรับประทานไข่ทั้งฟอง วันละ 10 ฟอง (หรือไข่ขาว 18 ฟอง) จึงจะได้รับโปรตีน 70 กรัมตามที่ร่างกายต้องการ แต่ในไข่แดงจะมีคอเลสเตอรอลสูง สำหรับผู้มีสุขภาพดี การรับประทานไข่วันละ 1 ฟองจึงไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ หากผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวอย่างโรคเบาหวาน ความดันสูง หรือมีภาวะคอเลสเตอรอลในเลือดสูงอยู่แล้ว การรับประทานไข่จึงต้องระวังและควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการรับประทานอาหาร
4. นม
นมและอาหารจากนม เช่น ชีส และโยเกิร์ต ประกอบด้วยโปรตีนและแคลเซียม ช่วยให้กระดูกแข็งแรง ผู้สูงอายุควรดื่มวันละ 1 แก้ว แต่ผู้สูงอายุที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงหรือมีน้ำหนักตัวมาก แนะนำให้เลือกผลิตภัณฑ์นมที่มีไขมันต่ำ นมพร่องมันเนย นมขาดมันเนย หรือนมถั่วเหลืองน้ำตาลน้อย โดยนมขาดมันเนย 1 แก้ว ให้โปรตีนเท่ากับ 8 กรัม อย่างไรก็ตามควรคำนึงถึงไขมันและคาร์โบไฮเดรตในนมที่ปริมาณอาจจะสูงและ ยังมีผู้สูงอายุอีกจำนวนมากที่ไม่สามารถย่อยนมวัวได้ดี ซึ่งจะมีปัญหาท้องอืดหรือท้องเสียได้
5. ถั่วและธัญพืช
แหล่งอาหารที่มีโปรตีนสูง นอกจากถั่วจะมีโปรตีนแล้วยังมีวิตามิน ใยอาหารและสารต้านอนุมูลอิสระอีกด้วย โดยเฉพาะถั่วต่าง ๆ เช่น ถั่วแดง ถั่วดำ ที่มีโปรตีนถึง 15 กรัมต่อถ้วย ซึ่งการรับประทานถั่วสามารถแทนอาหารพวกเนื้อสัตว์ได้ในบางมื้อ แต่ไม่ควรรับประทานถั่วจำนวนเยอะๆ เพราะถั่วเป็นอาหารที่มีแคลอรี่สูง จึงไม่ควรรับประทานเกินวันละ 14 กรัม
โปรตีนคุณภาพดีเหมาะสำหรับผู้สูงอายุ
เนื่องจากโปรตีนจากเนื้อสัตว์จะใช้เวลาในการย่อยที่นานและจะมาพร้อมกันกับไขมันอิ่มตัว สำหรับผู้สูงอายุการรับประทานโปรตีนจากเนื้อสัตว์ทำงานท้องอืด ไม่สบายท้องหรือนอนไม่หลับได้ และสำหรับผู้สูงอายุที่มีปัญหาของโรคไขมันในเลือดและโรคความดันโลหิตสูงควรระวังการได้รับโปรตีนจากสัตว์ที่มากเกินไป และไม่ควรรับประทานโปรตีนในปริมาณมากก่อนนอน โปรตีนเสริมแบบชงดื่มรวมกับอาหารมื้อหลักจึงเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้สูงอายุ
เวย์โปรตีนไฮโซเลต (Whey Protein Isolate : WPI) เป็นโปรตีนที่สกัดจากนมวัว โดยผ่านกระบวนการแยกไขมันออกและมีความเข้มข้นของโปรตีนสูงถึง 90-95% ซึ่งเป็นโปรตีนที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุและผู้ป่วยพักฟื้นที่ไม่สามารถเคี้ยวอาหารได้เหมือนปกติและกระบวนการดูดซึมสารอาหารทำได้ไม่เต็มที่ เพราะย่อยง่าย ร่างกายสามารถดูดซึมและนำไปใช้ได้ดีที่สุด
นอกจากนี้ผู้ที่รับประทานนมวัวและท้องเสียก็สามารถรับประทานเวย์โปรตีนไอโซเลตได้ เพราะไม่มีน้ำตาลแลคโตสเหลืออยู่ จึงรับประทานได้ในผู้ที่ไม่มีน้ำย่อยน้ำตาลแคโตส หรือแม้แต่ผู้ที่แพ้นมวัว แล้วมีอาการผื่นขึ้นเพราะร่างกายแพ้โปรตีนเคซีนที่อยู่ในนมวัวก็สามารถรับประทานเวย์โปรตีนไอโซเลตได้ เนื่องจากกระบวนการผลิตเวย์โปรตีนไอโซเลต มีการสกัดเคซีนออกทั้งหมด ทำให้ดื่นได้ในผู้ที่มีอาการแพ้นมวัว
ประโยชน์ที่ได้รับจากโปรตีนคุณภาพดี
1. เพิ่มประสิทธิภาพของระบบภูมิต้านทานในร่างกาย สำหรับทุกวัย
2. เป็นแหล่งของการสร้างกล้ามเนื้อในร่างกาย และยังช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อโดยปราศจากไขมัน
3. สำหรับผู้ที่รับประทานอาหารได้น้อยลงหรือรับประทานอาหารไม่หลากหลาย เช่น มีภาวะเบื่ออาหารหรืออาหารไม่ย่อย ซึ่งอาจมีโอกาสขาดประโยชน์จากโปรตีน การเสริมเวย์โปรตีนไอโซเลทจะช่วยป้องกันการขาดและช่วยดูดซึมโปรตีนเข้าไปในร่างกายทำได้ดี
4. สำหรับผู้ที่เจ็บป่วยหรือเป็นโรคเรื้อรังต่างๆ จะช่วยฟื้นฟูประสิทธิภาพและความสามารถของร่างกายในผู้ที่อ่อนเพลียและช่วยให้หายจากความเจ็บป่วยได้เร็วขึ้น
5. สำหรับผู้ป่วยด้วยกลุ่มโรคที่ต้องการโปรตีนปริมาณสูง เพื่อช่วยเสริมสร้างเม็ดเลือดขาวและเม็ดเลือดแดง เช่น โรคตับ โรคมะเร็ง หรือโรคแอดส์ เป็นต้น
6. สำหรับเด็กเล็กที่ไม่ได้รับประทานนมแม่ หรือเด็กที่แพ้นมวัวสามารถรับประทานเสริมจากนมทดแทนที่เด็กรับประทานอยู่ได้
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต้องมีคุณภาพดี ไขมันต่ำและดูดซึมไปใช้ประโยชน์ในร่างกายได้เต็มที่ เพื่อการแซ่มแซมและฟื้นฟูสุขภาพ การเลือกรับประทานโปรตีนจากแหล่งอาหารชนิดต่างๆ เมื่อต้องการให้ร่างกายได้รับประโยชน์จากโปรตีนเต็มที่ และไม่มีของเสียที่เกิดจากการย่อยโปรตีนสะสมในร่างกายโดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่อาจมีปัญหาเรื่องย่อยหรือดูดซึมสารอาหารหรือผู้ป่วยเรื้อรัง ผู้ป่วยหลังการผ่าตัดที่อยู่ในช่วงพักฟื้นร่างกาย เพื่อให้หายจากการเจ็บป่วยเร็วขึ้น การเลือกเสริมด้วยเวย์โปรตีนไอโซเลทจึงเป็นทางเลือกที่ดี และไม่มีโทษต่อร่างกาย…ด้วยความห่วงใยจาก MEGA We care
ขอบคุณข้อมูลจาก :
https://phyathai3hospital.com/home/สารอาหารสำหรับผู้สูงอายุ/
https://mgronline.com/qol/detail/9580000048267
https://www.thaipost.net/main/detail/103356
https://phyathai3hospital.com/home/โภชนาการในผู้สูงอายุ/
https://www.bangkokhealth.com/16884
https://www.vichaiyut.com/th/health/informations/protein-good/
https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/อยากกล้ามใหญ่-ไม่กินเวย/
