ระวัง! ความเครียด ทำให้อายุสั้น
'เครียดมาก' ส่งผลใช้ชีวิตสั้นลง เป็นไปได้อย่างไร? มีคำตอบ
เมื่อเปิดประเด็นที่ว่า “ความเครียดสูง มีผลทำให้อายุสั้น” หลายคนอาจสงสัยว่าเป็นเช่นนั้นจริงหรือไม่ และหากจริงทำไมจึงเป็นเช่นนั้น แล้วพฤติกรรมต่างๆที่คุณทำอยู่จะเพิ่มความเสี่ยงทำให้อายุสั้นลงด้วยหรือเปล่า?
ก่อนอื่นต้องบอกว่าไลฟ์สไตล์ของคนในปัจจุบันนั้นเป็นสาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดความเครียด ทั้งภาวะเศรษฐกิจ เครียดจากการทำงาน เครียดเพราะเจ้านาย เพื่อนร่วมงาน หรือจากสิ่งเร้าอื่นๆที่ต้องเผชิญในแต่ละวันล้วนส่งผลต่อร่างกายและสภาพจิตใจไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง เคยลองสังเกตหรือไม่ว่าคนที่มีความเครียดสะสม หรือคนที่หาวิธีจัดการกับความเครียดไม่ได้ มักจะมีร่างกายที่ไม่แข็งแรงเท่าที่ควร ดูโรยรา หมดแรง นั่นเป็นเพราะความเครียดส่งผลเสียต่อร่างกายได้มากกว่าที่คิด จนถึงระดับพันธุกรรม ซึ่งปัจจุบันมีการพูดถึง “เทโลเมียร์กับความสัมพันธ์ของอายุที่ยืนยาว” หากอยากทราบว่าเทโลเมียร์คืออะไร เกี่ยวข้องกับความเครียด และ อายุที่ยืนยาวอย่างไร MEGA We care ได้รวบรวมข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับเรื่องนี้มาให้บอกกัน
สนใจหัวข้อไหน... คลิกเลย
เทโลเมียร์ทำหน้าที่อะไร มีประโยชน์อย่างไรกับร่างกาย?
ความเครียดทำให้อายุสั้นได้อย่างไร?
ปัจจัยใดบ้างที่สามารถช่วยให้เทโลเมียร์มันยาวขึ้น?
เทโลเมียร์คืออะไร?
ต้องอธิบายให้ได้ทราบก่อนว่า ในร่างกายของคนเราทุกคนมีสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ ที่คุ้นเคยกันในการใช้ตรวจสอบไขคดีต่าง ๆ กันมาบ้าง เพราะในแต่ละคนจะมีรหัสในสารพันธุกรรมแตกต่างกันไป ซึ่งสารพันธุกรรมเหล่านั้นมีลักษณะคล้ายกับเชือกที่เชื่อมต่อกันเป็นสายยาวๆ มีการม้วนพันกันเป็นก้อนเล็กๆ และตรงส่วนปลายของเชือกนั้นคือเทโลเมียร์ นึกภาพตามง่ายๆว่าเป็นเชือกรองเท้าที่ตรงปลายของเชือกจะมีพลาสติกหุ้มอยู่ป้องกันไม่ให้เชือกเสียหายนั่นเอง
เทโลเมียร์ทำหน้าที่อะไร มีประโยชน์อย่างไรกับร่างกาย?
โดยปกติแล้วร่างกายของเราจะมีเซลล์ที่ตายและสร้างเซลล์ใหม่อยู่เรื่อยๆ แน่นอนว่าเซลล์ที่สร้างใหม่ก็จะต้องทำการจำลองพันธุกรรมเดิมจากดีเอ็นเอขึ้นมา โดย ”เทโลเมียร์” ทำหน้าที่ให้การสร้างเซลล์ใหม่ และถ่ายทอดรหัสพันธุกรรมนั้นเป็นไปตามปกติ ซึ่งนักวิทยาศาสตร์พบว่าในแต่ละคนจะมีความยาวของเทโลเมียร์ที่ไม่เท่ากัน ที่สำคัญคือสายเทโลเมียร์นี้จะหดสั้นลงเรื่อยๆเมื่ออายุมากขึ้น และเมื่อเทโลเมียร์หดลงเหลือสั้นมากๆ เซลล์ก็จะเข้าสู่ภาวะที่เรียกว่าเซลล์แก่ จนไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเมื่อเทียบกับเซลล์ที่ยังหนุ่มสาว อย่างไรก็ตามยังพบว่า อายุไม่ใช่ตัวแปรเดียวที่ทำให้เทโลเมียร์หดสั้นลง แต่ยังมีอีกหลายปัจจัยที่เป็นตัวกระตุ้นทำให้สายเทโลเมียร์สั้นลง ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ ความเครียด !
มีการศึกษาพบความแตกต่างระหว่างเด็กที่ขณะอยู่ในครรภ์แล้วแม่มีความสุข เปรียบเทียบกับเด็กที่ขณะตั้งครรภ์แล้วแม่มีความเครียดหรือสุขภาพไม่แข็งแรง เด็กสองคนนี้จะมีเทโลเมียร์ที่ไม่เท่ากัน หรือในกรณีที่เด็กโตมาแล้วมีความเครียดสูง เทโลเมียร์ของเด็กคนนั้นก็จะหดสั้นลงได้เร็วกว่าคนปกติที่ไม่มีความเครียดหรือสามารถจัดการกับความเครียดได้
นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่ทำให้เทโลเมียร์สั้นลงกว่าปกติ เช่น การอดนอน การดื่มแอลกอฮอล์ หรือแม้แต่การทานอาหารที่ไม่ถูกต้องตามหลักโภชนาการ การทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์ รวมไปถึงพฤติกรรมการใช้ชีวิตของแต่ละคนด้วย
ความเครียดทำให้อายุสั้นได้อย่างไร?
เมื่อแต่ละคนที่มีความเครียดแตกต่างกัน ในคนที่มีความเครียดมากร่างกายจะมีการสร้างฮอร์โมนแหล่งความเครียดที่ชื่อ “คอร์ติซอล” ขึ้นมา และมีการเร่งการเผาผลาญต่างๆ ในร่างกาย ในกระบวนการเผาผลาญเหล่านี้เองจะมีอนุมูลอิสระเกิดขึ้นเป็นของเสียสะสมในร่างกาย และอนุมุลอิสระเหล่านี้เองที่ทำให้เทโลเมียร์ถูกทำลายและหดสั้นลง โดยมีการศึกษาหลายชิ้นพบว่าความเครียดที่เกิดขึ้นกับคนที่เสพติดสื่อโซเชี่ยลมีเดีย หรือแม้แต่คนที่มีความเหงา ก็พบว่ามีเทโลเมียร์สั้นกว่าคนทั่วไป นั่นหมายความว่า
“ความเครียดที่สูงขึ้น ทำให้เทโลเมียร์หดสั้นลง และอายุก็สั้นลงด้วย”
ปัจจัยใดบ้างที่สามารถช่วยให้เทโลเมียร์มันยาวขึ้น?
ผูู้เชี่ยวชาญได้ให้ข้อมูลว่า...มีการออกกำลังกายรูปแบบหนึ่งที่ช่วยให้เทโลเมียร์ยาวขึ้นได้ คือ การวิ่งเร็วสลับเดิน (High-Intensity Interval Training) ซึ่งแนะนำให้ทำควบคู่ไปกับการปรับเรื่องอาหารที่กิน ให้เป็นแบบ Mediterranean diet เช่น หลีกเลี่ยงน้ำอัดลม เน้นทานอาหารทะเล น้ำมันมะกอก ถั่ว ที่สำคัญคือเลือกทานอาหารที่ให้วิตามินบีในปริมาณที่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายในแต่ละวัน
นอกจากนี้การควบคุมและจัดการกับความเครียดก็เป็นอีกวิธีที่จำเป็น เพื่อลดการหดตัวสั้นลงของเทโลเมียร์ โดยสารอาหารที่จำเป็นและมีประโยชน์สำหรับผู้ที่มักมีความเครียดก็คือ "วิตามินบีรวม" ซึ่งนอกจากวิตามินบีรวมจะมีส่วนช่วยบำรุงระบบประสาทและสมองแล้ว ยังสามารถช่วยลดความเครียดได้ กล่าวคือเมื่อหมั่นออกกำลังกาย ทานอาหารที่มีประโยชน์และจัดการกับความเครียดได้เทโลเมียร์ก็จะยาวขึ้น การหดสั้นช้าลง ทำให้เซลล์ภายในร่างกายไม่แก่ ช่วยให้ไม่ป่วย แสดงถึงชีวิตที่ยืนยาวได้ยิ่งกว่าเดิม ทำให้สามารถใช้ชีวิตในแต่ละวันได้อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพ
และข้อมูลทั้งหมดนี้เองที่ช่วยไขข้อข้องใจ และเป็นเหตุผลว่าทำไมการลดความเครียดจึงช่วยให้อายุยืนขึ้นได้ เพราะทุกส่วนของร่างกายนั้นมีความสัมพันธ์กัน ดังนั้น อย่าลืมหมั่นดูแลตัวเองอยู่เสมอ เพื่อสุขภาพที่ดีในทุกวัน ด้วยความห่วงใยจาก MEGA We care
ข้อมูลอ้างอิงจาก :
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3370421/
thestandard.co/from-nobel-to-knowledge-telomere/
www.tria.co.th/care_blog/view/5
www.wincellresearch.com/wincell/testing-service-4.php
