เมื่อตับป่วยต้องช่วยตัวเองอย่างไร

ตับ (Liver) เป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่และมีความสำคัญเป็นอันดับต้น ๆ ของร่างกาย ทำหน้าที่เปลี่ยนสารอาหารต่างๆ ให้อยู่ในรูปแบบที่ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้ เป็นแหล่งสะสมสารอาหารเพื่อให้ร่างกายนำมาใช้ยามจำเป็น และยังมีหน้าที่สำคัญในการกำจัดของเสียและสารพิษออกจากร่างกายด้วย

ถ้าตับผิดปกติจะเกิดอะไรขึ้นกับร่างกาย?

โรคที่เกี่ยวกับความผิดปกติของตับที่พบได้บ่อยก็คือ มะเร็งตับ ซึ่งโรคนี้จากสถิติถือเป็นมะเร็งอันดับ 1 ในผู้ชายไทย และนอกจากนี้ โรคตับแข็ง ก็เป็นอีกหนึ่งโรคที่มีคนเป็นกันจำนวนมาก ซึ่งปัจจัยหลักที่นำไปสู่โรคตับเกิดจาก

• การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบชนิดบีและซี
• ความอ้วนและพฤติกรรมการบริโภค
• การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ต่อเนื่องเป็นเวลานาน
• การได้รับยาบางประเภท หรือสารพิษต่อเนื่องเป็นเวลานาน
• ภาวะไขมันเกาะตับ ถึงแม้ตับจะเป็นอวัยวะขนาดใหญ่ แต่กลับกลายว่าเป็นอวัยวะในร่างกายที่บอบบางและถูกทำลายได้ง่ายมาก หากเกิดแผลหรือการอักเสบ และไม่ได้รับการรักษา มีความเสี่ยงที่จะกลายเป็นโรคร้ายแรงได้ในอนาคต เพราะตับเป็นอวัยวะที่คอยควบคุมการใช้สารอาหารและขับสารพิษในร่างกาย หากไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพย่อมเกิดการเจ็บป่วย ดังนั้นทุกคนจึงต้องมีความจำเป็นที่จะต้องรู้ถึงวิธีการดูแลตับอย่างถูกต้อง

ตับผิดปกติสามารถสังเกตอาการได้อย่างไร?

เมื่อตับเกิดความผิดปกติ ร่างกายจะแสดงอาการต่างๆ เพื่อเป็นสัญญาณให้เรารู้ ซึ่งอาการของโรคตับมีหลายอาการแตกต่างกันไปตามสาเหตุและความรุนแรงของโรค แต่สามารถสังเกตอาการโดยรวมได้ ดังนี้
– ท้องบวม
– อ่อนเพลีย นอนไม่หลับ
– อุจจาระสีซีด ปัสสาวะสีเข้ม
– ปวดแน่นบริเวณชายโครงเป็นประจำ
– ท้องอืด จุดเสียด แน่นท้อง คล้ายอาหารไม่ย่อย

วิธีดูแลตับ ให้กลับมาแข็งแรงต้องทำอย่างไร?

เมื่อร่างกายรู้สึกมีอาการผิดปกติ และคาดว่าเป็นผลมาจากภาวะความผิดปกติของตับตามที่สังเกตอาการไปข้างต้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำควบคู่ไปกับวิธีการดูแลตับได้ด้วยตัวเองดังนี้

1. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
   การนอนหลับในเวลากลางคืนช่วยฟื้นฟูตับได้ เพราะขณะที่หลับสนิทเลือดจะไหลเวียนได้ดี สารอาหารในเลือดจะไปซ่อมแซม และบำรุงตับให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2. หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
   สารประกอบที่อยู่ในเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จะเข้าไปขัดขวางการทำงานของตับ ส่งผลให้ไขมันสะสมในเซลล์ตับมากขึ้นจนเกิดเป็นไขมันพอกตับ และหากตับเกิดการอักเสบเรื้อรังจะนำไปสู่การเกิดโรคตับแข็ง และมะเร็งตับได้
3. ลดความถี่ในการรับประทานอาหารสำเร็จรูป
   ในอาหารสำเร็จรูปส่วนใหญ่มักมีสารกันบูดหรือสารกันเสีย ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของตับ หากร่างกายได้รับสารกันเสียมากเกินไปตับจะทำงานหนักมากและส่งผลต่อการกำจัดของเสียออกจากร่างกายได้
4. ไม่รับประทานยาเกินความจำเป็น
   การรับประทานยามากเกินความจำเป็น หรือรับประทานติดต่อกันเป็นระยะเวลานานส่งผลให้ตับทำงานหนักขึ้น ดังนั้นควรรับประทานยาเท่าที่จำเป็นตามแพทย์สั่งและไม่ควรซื้อยารับประทานเอง
5. ไม่รับประทานอาหารค้างคืน
   หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารเก่าเก็บ เพราะในอาหารบางประเภทที่ถูกปรุงไว้นานเกินไปจะเสี่ยงกับสารเคมี หรือสิ่งปนเปื้อนได้ เช่น สารโลหะหนัก สารก่อมะเร็ง
6. ปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตอื่นๆ เช่น การเลิกสูบบุหรี่ หลีกเลี่ยงมลพิษจากสิ่งแวดล้อมที่มีฝุ่น ควัน สารพิษ สารเคมี นอกจากนี้ต้องออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอไม่นอนดึก และต้องหลีกเลี่ยงความเครียด
7. เสริมด้วยสารอาหารบางอย่างๆ ที่แพทย์ผู้เชี่ยวชาญแนะนำซึ่งสามารถช่วยดูแลตับได้ดี แนะนำให้มองหาตัวช่วยแบบครบถ้วน ดังนี้
   7.1 ช่วยให้ตับเผาผลาญไขมันได้ดี ได้แก่ บริเวอร์ยีสต์ (Brewer’s Yeast ) โคลีน (Choline) ไอโนซิทอล (Inosital) เลซิติน (Lecithin) สารสกัดจากดอกอีฟนิ่งพริมโรส (Evening Primrose Oil)
   7.2 ช่วยกำจัดสารพิษ ได้แก่ แอล เมทไธโอนีน (L-Methionine) ช่วยในกระบวนการกำจัดสารพิษในตับ สารสกัดจากรากต้นแดดิเลียน (Dandilion Root Extract)
   7.3 ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ได้แก่ ซีลิเนียม(Selenium Methionine Complex)
   7.4 ช่วยระบบย่อยอาหารและปรับสมดุลกรดด่าง ได้แก่ สารสกัดแอปเปิ้ล (Apple Vinegar Powder)