หนึ่งในหลายปัญหาที่คุณแม่หลังคลอดส่วนมากมักจะเจอ คือ ผมร่วงหลังคลอด ซึ่งเป็นภาวะที่เส้นผมขาดร่วงทั่วบริเวณศีรษะจนสังเกตได้และอาจร่วงได้มากถึง 400-500 เส้นต่อวัน (ในขณะที่คนปกติจะผมร่วงเพียงวันละ 100 เส้นเท่านั้น) ซึ่งปัญหาผมร่วงที่มากกว่าปกตินี้อาจสร้างความกังวลให้กับคุณแม่มือใหม่อยู่ไม่น้อย
ผมร่วงหลังคลอด เกิดจากอะไร อันตรายหรือไม่?
ภาวะผมร่วงหลังคลอด (Postpartum Hair Loss) คือ อาการผมร่วงที่พบได้บ่อยของผู้หญิงหลังจากคลอดบุตรที่มีสาเหตุหลักมาจากฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen-Progesterone) ที่เกิดการเปลี่ยนแปลงในช่วงตั้งครรภ์ ซึ่งภาวะนี้ไม่ถือว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพเพราะผมร่วงหลังคลอดเป็นเพียงผมส่วนน้อยจากเส้นผมบนศีรษะทั้งหมด และอาการผมร่วงจะหายได้เองหลังจากคลอดบุตร แต่หากยังพบว่าผมร่วงมาก ผมบางลง อาจเกิดจากสาเหตุอื่น เช่น กรรมพันธุ์หรือการขาดสารอาหาร เป็นต้น โดยสาเหตุหลักที่ทำให้ผมร่วงหลังคลอด ได้แก่
- ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen-Progesterone)
เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มขึ้นในช่วงตั้งครรภ์ทำให้เส้นผมกว่า 90% อยู่ในช่วงเจริญเติบโตพร้อมกัน ส่งผลให้คุณแม่มีผมหนาและดกขึ้นกว่าปกติ แต่หลังจากคลอดบุตรฮอร์โมนเอสโตรเจนจะลดลงอย่างรวดเร็ว ทำให้เส้นผมหยุดการเจริญเติบโต และหลุดร่วงออกมาพร้อมกัน มากกว่าหลายร้อยเส้นต่อวัน อาการเหล่านี้เกิดขึ้นได้ตั้งแต่ช่วง 1-6 เดือนหลังคลอด เมื่อฮอร์โมนกลับเข้าสู่ภาวะปกติอาการผมร่วงจะหายได้เอง หรือเมื่อระยะเวลาผ่านไป 6-12 เดือนนั่นเอง - การขาดสารอาหาร
ผมร่วงหลังคลอด จากการขาดสารอาหาร อาจเกิดจากในช่วงที่คุณแม่กำลังตั้งครรภ์จะต้องบำรุงครรภ์ด้วยธาตุเหล็ก วิตามินบีและธาตุสังกะสี เพื่อสร้างเม็ดเลือดที่ช่วยนำพาสารอาหารไปสู่ทารก และเสริมสร้างการเจริญเติบโตให้กับทารกในครรภ์ แต่หากคุณแม่ตั้งครรภ์ได้รับธาตุเหล็กในปริมาณที่ไม่เพียงพอหรือหยุดรับประทาน จึงทำให้ร่างกายขาดสารอาหาร และส่งผลให้ผมหลุดร่วงได้
วิธีป้องกันผมร่วงหลังคลอด
หากพบว่าหลังจากคลอดบุตรแล้วเกิดภาวะผมร่วง ผมบาง สามารถลดอัตราการขาดร่วงของเส้นผมให้น้อยลง หรือทำให้ผมร่วงช้าลงได้ ดังนี้
- รักษาความสะอาดของเส้นผมด้วยการใช้แชมพูที่อ่อนโยน และนวดคลึงศีรษะในขณะที่กำลังสระผม เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดบริเวณหนังศีรษะ ทำให้รากผมแข็งแรงขึ้น
- หลีกเลี่ยงการมัด และการรวบผมแน่นเกินไป รวมถึงการม้วนบิดผม ดึงผมเล่น และการหวีผมแรงๆ เพราะในช่วงหลังคลอดเป็นช่วงที่สภาพเส้นผมกำลังอ่อนแอและมีการขาดหลุดร่วงง่ายกว่าปกติ
- หลีกเลี่ยงการใช้ความร้อน และการใช้สารเคมี ไม่ว่าจะเป็น การหนีบ การดัด การยืด การทำสีผม เพราะความร้อน และสารเคมีจะทำให้ผมแห้ง เปราะ และขาดหลุดร่วงง่าย
- ลดความเครียด โดยเฉพาะคุณแม่หลังคลอดที่อาจมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Baby Blue) ซึ่งส่งผลให้เกิดความวิตกกังวล นอนไม่หลับ รวมถึงผมร่วงมากยิ่งขึ้น จึงควรผ่อนคลายความเครียดในชีวิตประจำวัน พักผ่อนให้เพียงพอ และรับประทานอาหารที่มีสารช่วยลดความเครียดได้ เช่น วิตามินบี วิตามินอี โอเมก้า 3 เป็นต้น
การบำรุงผมสำหรับคุณแม่หลังคลอด-ให้นมบุตร
ถึงแม้ว่าภาวะผมร่วงหลังคลอดอาจหายได้เองเมื่อฮอร์โมนเริ่มเข้าสู่ภาวะปกติ แต่ยังจำเป็นต้องบำรุงหนังศีรษะ และรากผมให้แข็งแรง เพื่อให้เส้นผมมีความแข็งแรง เงางาม ไม่เปราะขาดง่าย รวมถึงเป็นการกระตุ้นให้เส้นผมงอกใหม่ไวขึ้น ซึ่งการบำรุงผม และป้องกันผมร่วงสำหรับคุณแม่หลังคลอด หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตรนั้นควรเน้นที่การได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ และการบำรุงจากภายนอก ดังนี้
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หรือรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่จะช่วยให้ผมงอกขึ้นใหม่ได้ โดยเฉพาะอาหารที่มีโปรตีนสูง อุดมไปด้วยวิตามิน และแร่ธาตุที่จำเป็นต่อเส้นผม รวมถึงช่วยเสริมสร้างเคราติน เช่น
– ธาตุเหล็ก (Iron) มากขึ้น เช่น ไข่แดง และผักสีเขียวเข้ม
– สังกะสี (Zinc) เช่น เนื้อสัตว์ ตับ หอยนางรม ธัญพืชประเภทข้าว และข้าวโพด
– กลุ่มวิตามินบี เช่น ข้าวซ้อมมือ ธัญพืชไม่ขัดสี บีเวอร์ยีสต์
– ไบโอติน (Biotin) เช่น ตับ เนื้อวัว ปลาเนื้อขาว ข้าวกล้อง ข้าวโพด รำข้าวสาลี นม เนย โยเกิรต์ ยีสต์ ผักดอกกะหล่ำ กะหล่ำปลี เห็ด แครอท ฯลฯ - รับประทานอาหารเสริม หรือวิตามินหลังคลอด เช่น วิตามินเอ วิตามินบี วิตามินซี วิตามินดี วิตามินอี โปรตีน ธาตุเหล็ก และสังกะสี โดยเฉพาะคนที่ขาดสารอาหาร หรือยังได้รับสารอาหารบางชนิดไม่เพียงพอ สามารถรับประทานวิตามินเสริมอาหารตามคำแนะนำของแพทย์ และเภสัชกรได้
- ใช้สเปรย์บำรุงผม และหนังศีรษะ (Hair Tonic) โดยใช้สเปรย์ฉีดและคลึงเบาๆ บริเวณโคนผมเป็นประจำทุกเช้า และก่อนนอน เพื่อช่วยบำรุงรากผมเกิดใหม่ให้แข็งแรง เร่งอัตราการงอกใหม่ของเส้นผม ปรับสภาพเส้นผม และหนังศีรษะให้สมดุล โดยเลือกใช้สเปรย์บำรุงผมจากสารสกัดธรรมชาติที่มีสารสำคัญในการบำรุงรากผมให้แข็งแรง เพื่อป้องกันการระคายเคืองหนังศีรษะ และผลข้างเคียง เช่น สารสกัดจากถั่วลันเตา ดอกเรดโคลเวอร์ Ginseng เปลือกต้น Malabar Kino และ Basil เป็นต้น
อ่านต่อเพิ่มเติม : สารอาหารที่แก้ปัญหาผมร่วง ผมบางอย่างตรงจุด
ดังนั้น การแก้ผมร่วงและบำรุงผมหลังจากคลอดหรืออยู่ในช่วงให้นมบุตร คือ การรับประทานอาหาร วิตามินและแร่ธาตุที่ครบถ้วน เพื่อเป็นสารอาหารตั้งต้นสำหรับผมที่จะงอกขึ้นใหม่ การดูแลรักษาและบำรุงผมจากภายนอก ตลอดจนการลดความเครียดอันเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผมร่วงหลังคลอด เพื่อให้ผมหลุดร่วงน้อยลง รากผม และหนังศีรษะแข็งแรง รวมถึงเร่งอัตราการงอกใหม่ของเส้นผมให้เกิดเร็วขึ้น ทั้งนี้คุณแม่ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงเส้นผมที่ผลิตจากสารสกัดธรรมชาติ และปราศจากสารเคมี เพื่อลดการอักเสบของหนังศีรษะ การเกิดรังแค และการขาดร่วงของเส้นผมที่มากขึ้น
