Menu
ยาลดไขมันในเลือด คือ ยากลุ่มที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วยที่มีระดับไขมันในเลือดผิดปกติ (Dyslipidemia) ซึ่งอาจเกิดจากความไม่สมดุลของไขมันในกระแสเลือด หากไม่ได้รับการรักษาอาจนำไปสู่โรคทางระบบหัวใจและหลอดเลือดที่รุนแรงได้ แต่การใช้ยาลดไขมันในเลือดบางชนิดอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงหรืออาการไม่พึงประสงค์ขึ้นได้ ทั้งนี้ ผลข้างเคียงยาลดไขมัน ขึ้นอยู่กับประเภทของยาและปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย
ยาลดไขมันที่แพทย์มักใช้ในการรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงมีอยู่หลายประเภท ได้แก่
1. ยาลดไขมันกลุ่มเรซิน (Resins)
ยากลุ่มเรซิน หรือ ไบล์แอซิดซีเควสแตรนต์ (Bile acid sequestrants) ออกฤทธิ์โดยการเข้าไปจับกับน้ำดีในทางเดินอาหาร เพื่อป้องกันการดูดซึมกลับของน้ำดีเข้าสู่กระแสเลือด จึงเข้าไปกระตุ้นการดึงคอเลสเตอรอลเข้าสู่เซลล์ตับมากขึ้น ส่งผลให้ระดับคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) ลดลงได้ ตัวอย่างยาลดไขมันในกลุ่มนี้ ได้แก่ ยาคอเลสติพอล (Colestipol) และยาคอเลสไทรามีน (Cholestyramine)
2. ยาลดไขมัน กลุ่มไฟเบรต (Fibrates)
ยาในกลุ่มไฟเบรต ออกฤทธิ์ลดกระบวนการผลิตไลโปโปรตีนชนิดหนึ่งที่มีหน้าที่ลำเลียงไตรกลีเซอร์ไรด์ในกระแสเลือด และเร่งกระบวนการกำจัดไตรกลีเซอร์ไรด์จากเลือด ยากลุ่มนี้จึงมักถูกใช้เพื่อลดระดับไขมันในเลือดโดยเฉพาะไตรกลีเซอร์ไรด์ รวมถึงช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) ด้วย เช่น ยาเจมไฟโบรซิล (Gemfibrozil) หรือยาฟีโนไฟเบรต (Fenofibrate) เป็นต้น
3. ยาลดไขมัน กลุ่มสแตติน (Statins)
ยากลุ่มสแตตินหรือที่เรียกกันว่า ยาลดคอเลสเตอรอล ซึ่งแพทย์มักใช้ในการรักษาภาวะไขมันในเลือดสูง โดยยากลุ่มนี้จะช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) ด้วยการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่ช่วยผลิตคอเลสเตอรอลในร่างกาย จึงทำให้ระดับไขมันในเลือดและระดับไตรกลีเซอไรด์ในกระแสเลือดลดลงตามไปด้วย เช่น
นอกจากนี้ยังมียากลุ่มอิเซททิไมบ์ (Ezetimibe) ที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการดูดซึมคอเลสเตอรอลที่ลำไส้ รวมถึงยากลุ่มไนอะซิน (Niacin) ซึ่งเป็นอนุพันธุ์ของวิตามินบี 3 ขนาดสูงที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่ตับและเนื้อเยื่อไขมันด้วย ซึ่งการใช้ยาลดไขมันทุกชนิดควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์เพื่อป้องกันการใช้ยาผิดวิธีและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้
ผลข้างเคียงยาลดไขมัน โดยเฉพาะยาในกลุ่มสแตติน (Statins) อาจมีผลลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดโดยการยับยั้งเอนไซม์ที่เรียกว่า HMG-CoA reductase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่สำคัญในกระบวนการสังเคราะห์คอเลสเตอรอลในตับ ทำให้ขาดสารบางอย่างรวมถึงโคเอนไซม์คิว 10 (Coenzyme Q10 หรือ Co Q10) ซึ่งเป็นสารที่พบในไมโตคอนเดรียและทำหน้าที่ในกระบวนการผลิตพลังงานในเซลล์และมีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระด้วย
อ่านต่อ : 7 อาหารบำรุงหัวใจ ช่วยป้องกันโรคหัวใจเเละหลอดเลือด
ยาลดไขมันสำหรับรักษาภาวะไขมันในเลือดสูงที่แพทย์กำหนดส่วนใหญ่จะมีความปลอดภัยและไม่เป็นอันตรายกับผู้ที่เข้ารับการรักษา แต่ผลข้างเคียงยาลดไขมันหรืออาการผิดปกติอาจพบได้จากยาลดไขมันในเลือดกลุ่มสแตติน ถึงแม้ว่ายังไม่มีอาการที่ชัดเจน แต่อาจพบอาการเหล่านี้ได้
โดยปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดผลข้างเคียงหรือส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น การใช้ยาในขนาดสูงและติดต่อกันเป็นเวลานานที่อาจมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงได้มากกว่าการใช้ยาขนาดต่ำในช่วงเวลาที่สั้นกว่า โดยเฉพาะผู้ใช้ยาที่มีอายุมากกว่า 80 ปี หรือมีร่างกายเล็ก ผอมบาง ไม่แข็งแรง นอกจากนี้ยังรวมไปถึงผู้ที่เป็นโรคไต ขาดวิตามินดี หรือการใช้ยาที่อาจส่งผลเสียต่อกล้ามเนื้อร่วมกับยาลดไขมันกลุ่มสแตติน ทำให้ยากลุ่มนี้ถูกกำจัดออกจากร่างกายได้ช้าลง จึงอาจส่งผลข้างเคียงต่อกล้ามเนื้อและอาการผิดปกติต่างๆ ได้ ดังนั้นหากเกิดอาการเหล่านี้ควรรีบไปปรึกษาแพทย์ทันที
การใช้ยาลดไขมันในเลือดกลุ่มสแตตินอาจมีผลให้ระดับโคเอนไซม์คิวเท็น หรือ Coenzyme Q10 ในร่างกายลดลง ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่างๆ ตามมา โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีระดับ Coenzyme Q10 น้อยอยู่แล้ว และจำเป็นต้องใช้ยาลดไขมันในกลุ่มสแตตินจะยิ่งทำให้ร่างกายเสี่ยงต่อการขาด Coenzyme Q10 มากขึ้น ดังนั้นจึงจำเป็นต้องดูแลสุขภาพ เลือกรับประทานอาหารที่มีวิตามินและแร่ธาตุที่ครบถ้วน ซึ่งแหล่งอาหารที่อุดมไปด้วย Coenzyme Q10 ได้แก่ เนื้อวัว เครื่องในสัตว์ เนื้อปลาซาร์ดีน ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ไข่ ผักขม ถั่วลิสง น้ำมันถั่วเหลือง เมล็ดงา หรือในรูปแบบผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เป็นต้น
อ่านต่อ : Coenzyme Q10 ประโยชน์ที่มีมากกว่าการบำรุงผิว
เนื่องจาก Coenzyme Q10 เป็นสารประกอบที่ละลายได้ในไขมัน จึงทำให้ดูดซึมได้ช้าลงและได้ปริมาณที่จำกัดจึงควรรับประทานร่วมกับอาหารที่หลากหลาย เพื่อช่วยให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้ดียิ่งขึ้น
ผู้ที่มีไขมันในเลือดสูงและจำเป็นต้องใช้ยาลดไขมัน ควรดูแลสุขภาพของตัวเองควบคู่ไปกับการใช้ยา เพื่อป้องกันการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดตามมา
อ่านต่อ : 5 วิธีลดไขมันในเลือดที่ดีที่สุด
ดังนั้น ผู้ที่ใช้ยาลดไขมันในกลุ่มสแตตินจึงควรหมั่นสังเกตอาการผิดปกติหรือผลข้างเคียงจากยาลดไขมันที่อาจเกิดขึ้นหลังใช้ยานานติดต่อกัน 1 เดือนขึ้นไป และควรตรวจสุขภาพเป็นประจำ รวมถึงการรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วย Coenzyme Q10 ซึ่งเป็นสารอาหารที่มีคุณสมบัติในการเป็นสารแอนตี้ออกซิแดนซ์ (Antioxidant) ที่จับกับสารอนุมูลอิสระในกระแสเลือดและยังเป็นสารประกอบที่ช่วยสร้างพลังงานให้แก่เซลล์กล้ามเนื้อหัวใจและสมอง จึงมีประโยชน์ในการเพิ่มความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อหัวใจและอาจมีส่วนช่วยลดความดันโลหิต รวมถึงลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดได้อีกด้วย ทั้งนี้ผู้ที่มีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนทุกครั้ง
Krill Oil (คริลล์ออย) ตัวช่วยลดภาวะไขมันในเลือดสูง
